Ooit zei een fagottiste tegen mij: misschien moet je die Heckel inruilen voor een gemakkelijker instrument. Ik was verbaasd, beledigd bijna. Mijn Heckel! Hoe zou ik die nu kunnen wegdoen? En nog wel voor een simpelere fagot. Er was geen mooiere klank dan die van de hoge F op mijn Heckel. Of die overgeblazen G, zonder pink, en dus te hoog. Maar wat was dat een mooie toon.
Toch ben ik haar advies nooit helemaal vergeten. Mijn Heckel was een oude Heckel, 5000-serie. Dus zeg maar uit 1925. Weinig kleppen en lang niet zo geperfectioneerd als de moderne Heckel. De gevolgen zijn er naar. De zuiverheid is een probleem en bijna elke noot verdient een aparte behandeling. Dus een langzame sonate kan een feest zijn, maar als het sneller gaat dan een achtste is het hard werken. Heel hard werken. Dat ding loopt gewoon niet zo soepel. Maar ja, die hoge F en overgeblazen G. Of die middel F die heel los in zijn vel hangt. Ik kon er niet zonder.
En dan kan het raar gaan. Omdat de nieuwe Heckel een levertijd heeft van 11 jaar, nee, je kan nu zelfs geen Heckel meer bestellen, is mijn fagot intussen € 25.000 waard. Ja, het zijn bizarre bedragen. Op dat moment komen andere instrumenten die wel technisch perfect zijn, onverwachts binnen handbereid. Tegelijkertijd wordt Max Vera importeur van Bell in Europa, samen met Gustavo Núnez. Ik vraag hem of ik de Bell eens mag proberen. Ik speel een paar uur op het model dat hij in huis heeft. Het is wennen, maar het is erg verleidelijk. Natuurlijk een nieuwe Heckel zal nog mooier zijn, maar een nieuwe Bell is gewoon een beter instrument dan een oude Heckel. Ik besluit het te doen. Tot mijn eigen schrik.
Vrijdag was de nieuwe fagot binnen. Bij Max mag je altijd kiezen tussen het gloednieuwe instrument dat hij in huis heeft en het gloednieuwe instrument dat net is aangekomen. Onder leiding van Gustavo maak ik mijn keuze. We nemen er alle tijd voor. Het is moeilijk omdat het instrument zo anders is. Wat vroeger moeilijk was, is nu eenvoudig. Maar mijn mond en mijn embouchure moeten daar nog wel aan wennen. Na twee uur is de beslissing gevallen. Gewoon het instrument dat ik een aantal maanden geleden al heb geprobeerd.
Op mijn lieve, dierbare Heckel waren vooral de hoge D en de middel Es een probleem. Na een huwelijk van 25 jaar weet je niet meer anders. Maar als de nieuwe liefde een gewone D en een gewone Es heeft, lijken ze vooral ongewoon. En klinken ze plotseling akelig vals en onstabiel. Als ik ’s avonds thuis kom, durf ik er nog niet op te spelen. Bang voor de teleurstelling. Maar de volgende dag ga ik aan de slag. Het is verrassend hoe snel het beter gaat. Nee, het is allemaal nog erg vals. Ja, allerlei noten klinken nog niet goed. Maar het gaat wel snel vooruit.
Een paar uur later ben ik ver genoeg om vast te stellen dat sommige dingen op de nieuwe Bell gewoon veel makkelijker gaan. Staccato gaat veel beter op een instrument dat veel sneller luistert. Octaaf-sprongen lijken geen moeite meer te vragen. En alles beneden de middel F loopt al als een trein. En elke keer merk ik weer: hoe minder ik doe, hoe beter het gaat. Zou dat het grote verschil met de Heckel zijn? En zou dat nu al merkbaar zijn? Nee, nee, Heckel je bent heel lief. Maar die ander is wel een stuk makkelijker.
Een dag later, ik heb Bell nu twee dagen in huis, begrijp ik pas wat al die leraren al die jaren tegen me hebben gezegd. Wim, je moet meer ontspannen, je moet je onderkaak laten hangen, er moet een potlood tussen je kaken kunnen. Wim, je moet niet knijpen. Want juist dán begint mijn lieve Bell te klinken. Veel erger: als ik weer knijp komt er soms gewoon geen geluid meer uit. Dus niet meteen de orkestpartij van de Vier lette Lieder studeren, want dan ga je automatisch weer knijpen. Maar gewoon Weissenborn deel 2. Of desnoods deel 1. En steeds weer die verbazing: Oh, bedoelden ze dat?! Fagot spelen is eigenlijk heel eenvoudig.