Het geluk van schrijven

Waarom maakt schrijven gelukkig. Waarom maakt het schrijven van een roman, van een verhaal of van een gedicht gelukkig? Sinds een jaar waag ik me eraan. Het laatste half jaar als student aan de Schrijversvakschool. En ja, ik geniet bijna elke dag van dat schrijven. Maar waarom?

Ik word gelukkig als er uit het niets mooie zinnen ontstaan. Mooie zinnen ontstaan in een roes, in een vloeiende beweging. Als ze er niet zijn, heb je een probleem. Want eindeloos redigeren leidt niet tot mooie zinnen, alleen maar tot minder lelijke zinnen. Dus als een tekst te weinig mooie zinnen kent, kan je beter helemaal opnieuw beginnen. Maar ook dan zijn mooie zinnen er wel of niet. Mooie zinnen kan je niet bedenken.

Ik word gelukkig als een verhaal een eigen leven gaat leiden. In een vroeger leven was ik wetenschapper. Geen strakke wetenschapper, maar toch. Dan weet je precies hoe de tekst moet worden opgebouwd. Welke argumenten moeten worden gebruikt voor het bereiken van welke conclusie. Logica is dominant, niet schoonheid. Bij literatuur ontvouwt de route zich vaak vanzelf. Los van de intenties van de auteur. Omdat mijn personages besluiten om iets heel anders te ‘zeggen’ dan ik ze zelf in de mond had willen leggen.Toch maakt mij dat gelukkiger dan over bureaucratie of sociale instituties te schrijven, die beide nooit iets terug zeiden. 

Ik word niet alleen gelukkig als de tekst zijn eigen loop kiest, maar ook als mijn personages buiten de tekst om tot leven komen. Ik ben bezig met een roman over een ijzerhandel in Rotterdam. De firma Visser. Na enige maanden begon ik de Vissertjes te missen als ik een dag niet had geschreven. Ik wilde weten wat ze die dag hadden meegemaakt. En vooral hoe het met ze was.

Het is bijzonder als je personages ook bij vrienden die meelezen, tot leven komen. Als zij over mijn personages spreken alsof het hun bekenden zijn. Eerst heb je dan de neiging om te denken: ‘Hoho, die Anneleen is van mij.’ Maar later weet je dat je een personage niet alleen in je eigen gedachten tot leven hebt gewekt, maar ook in de gedachten van anderen. En ook dat stemt gelukkig. 

Maar schrijf ik daarvoor? Voor dit efemere geluk? Nee, natuurlijk niet. Persoonlijk schrijf ik om mijn eigen leven te ordenen. Ik wek personages tot leven om antwoorden te geven op vragen die ik zelf nog steeds niet heb kunnen vinden. Door hun gedachten en dialogen te beschrijven, begin ik soms mijn eigen leven beter te begrijpen. Grip te krijgen op het eigen leven door niet-waar-gebeurde verhalen te schrijven. Als dat lukt, ben ik echt gelukkig. Hoe diep het soms ook gaat. 

[Abonneer je via de homepage op mijn blogs, als je op de hoogte wilt worden gehouden.]

• Andere Schrijven artikelen