Wie herdenkt onze slachtoffers in Indonesia

Elk jaar ben ik weer onder de indruk van de dodenherdenking op de Dam op 4 mei. Ook dit jaar weer. Maar toch begint het steeds meer te wringen. 

We herdachten alle mensen die voor onze vrijheid het leven hebben gelaten in de oorlog, we herdachten alle Nederlandse Joden, Roma en Sinti die in de oorlog waren vermoord. We herdachten alle Nederlandse mannen en vrouwen die in Indonesia en tijdens tal van vredesmissies waren omgekomen. 

Maar wie herdachten de 100.000 inwoners van Indonesia die in hun vrijheidsoorlog met Nederland waren omgekomen?

Ja, het viel me op dat het woord ‘politionele actie’ niet meer werd gebezigd (hoelang al?). Er werd gesproken over ‘koloniale oorlog’ (hoelang al?). Dat laatste woord gaf de suggestie dat we (even) aan de verkeerde kant van de geschiedenis hadden gestaan. Maar over de Nederlandse oorlogsmisdaden werd met geen woord gerept. Over de duizenden gevangen die zonder pardon waren geëxecuteerd geen woord. Over de duizenden die door Nederlandse militairen werden gemarteld geen woord. En over al die 100.000 slachtoffers aan de zijde van Indonesia werd alleen maar gezwegen.

In 2020 sprak Willem-Alexander bij een staatsbezoek aan Indonesia namens Nederland zijn excuses uit. Logisch dat we tegenwoordig spreken over een ‘koloniale’ oorlog. Maar voor de rest wordt die koloniale oorlog op 4 mei direct weer vergeten. We zagen kleinkinderen van opa’s en oma’s die in de Tweede Wereldoorlog ernstig hadden geleden. We zagen een militair die in Afghanistan op missie was geweest. Maar we zagen niet één militair die in Indonesia had meegevochten. Terecht. Maar ongemakkelijk is het wel. En we zagen niet één kleinkind van die 100.000 slachtoffers in Indonesia. Niet één. 

Natuurlijk is het ingewikkeld. De dodenherdenking kent een helder onderscheid: wij waren goed en zij waren fout. Alle doden hebben voor ons gevochten of zijn door die ander vermoord. 

Maar zo simpel ligt het niet als je zelf zo aan de verkeerde kant van de geschiedenis hebt gestaan. Zoals Nederland tijdens de koloniale oorlog overkwam. Het geeft dan ook geen pas om alleen de 3500 Nederlandse militairen te herdenken die in Indonesia zijn gevallen in een brute en onrechtvaardige oorlog, en niet de 100.000 mensen die van hun brute gedrag het slachtoffer zijn geweest.

[Abonneer je op mijn blogs, als je op de hoogte wilt worden gehouden: zie mijn homepage.]

• Andere Politiek artikelen